Geschiedenis in het kort



(kaart Facsimile-herdruk, uitgegeven door de NS ter gelegenheid van 150 jaar Spoorwegen in Nederland) Op de kaart staan de stations zoals die er waren in 1925 (het spoor met nummer 36).
 
De grondlegger
In 1893 kwam ir T. Sanders met een project om een net van lijnen in de Haarlemmermeer op te zetten.
Hij wilde een electrische lokaalspoorlijn aanleggen met als hoofdlijn Amsterdam-Haarlem.
Door allerlei lastige eisen van HSM ging hij met de SS in zee en in 1898 werd de Hollandse Electrische Spoorweg Maatschappij (HESM) opgericht.
Dat ´electrische´ bleek achteraf iets te ambiteus.
De HSM vond dit een te grote bedreiging en kocht in 1901 alle nog niet geplaatste aandelen op van het bankiershuis Labouchere Oijens & Co.
Sanders nam verontwaardigd ontslag. Zijn geding tegen de bank werd niet ontvankelijk verklaard.
Klik hier voor een uitgebreider bio over Sanders.

Bouw
In totaal zijn er 130 bruggen gebouwd (108 vaste en 22 draaibruggen).
De grote bruggen waren over de Oude Rijn bij Gouwsluis en over de ringvaart bij Aalsmeer en de Amstel in Uithoorn.
Om de brug bij Aalsmeer op tijd af te krijgen werd er zelfs op zondag en ´s nachts door gewerkt.

De bouw werd uitgevoerd door vele honderden arbeiders, de zogenaamde zandhazen. Voor elke kubieke meter grond die op de kruiwagen werd geladen en daarna gestort of over een afstand van 4 meter werd geworpen, kregen zij een dubbeltje uitbetaald.
Zij werkten in groepjes van 15 man met een voorman-opzichter.
In vaste dienst waren de verdiensten iets beter. Vele problemen waren er met de vele grondverzakkingen. Vooral in Uithoorn de Ronde Venen en Vinkeveen was dit vrij ernstig.

Opening: 1912
Door tegenslagen werd de lijnen in delen geopend. Het eerste gedeelte werd op 2 augustus 1912 geopend, tussen Haarlem-Aalsmeer en Hoofddorp-Leiden (Heerensingel).
Het werd een groot feest met een bloemen versierde trein van vijf rijtuigen. De commissarissen van de Koningin van Noord- en Zuid-Holland werden op de diverse stations ontvangen door burgemeester en wethouders. In 1915 was het gehele net compleet, op het stukje tussen Nieuwveen en Ter Aar na. Dat stukje werd op 2 januari 1918 geopend.
 		 

Hoogtepunt en dieptepunt
Als we Amstelveen als voorbeeld voor de reizigers aantallen nemen, ziet dat er als volgt uit.

Vertrek  Aankomst 
1915  46400  84700 
1920  65600  56000 
1935  28500  24800 

Het goederenvervoer in Uithoorn laat eenzelfde neergaande lijn zien.
Van 5500 ton in 1920 tot 4350 ton in 1935.


Oorlog
In de oorlog worden een aantal stoomlocs weer uit de mottenballen gehaald vanwege het gebrek aan vloeibare brandstof.
Op einde van de oorlog wordt de trein veel gebruikt door etenhalers.
Dit was nog een redelijk riskante onderneming omdat er luchtaanvallen op de trein worden uitgevoerd.

Rond 1960 (bron Rail Magazine 158, Hans Kaas)
Rond 1960 bleef de Haarlemmermeerlijn open voor goederenvervoer, bedoeld voor de chemische industrie in Uithoorn, de sloperijen Koek en Pothuizen en voor het kolenvervoer naar Aalsmeer en huisbrand voor de bevolking.
Hiervoor waren gemiddeld 50 wagens per dag nodig.

Aanvoer
De aanvoer kwam vanuit Nieuwersluis waar trein 6814 gesplitst werd in een gedeelte voor Uithoorn, De Kwakel, Aalsmeer, Aalsmeer Oost. Legmeer polder, Amstelveen, Amsterdam Haarlemmermeer en sloopmaterieel voor Koek in Mijdrecht en een gedeelte voor Nieuwersluis, Breukelen, Abcoude, Wilnis, Vinkeveen en Mijdrecht.
Het eerste gedeelte ging met twee 2200´en (later 2400´en) aan voor- en achterzijde van de trein naar Uithoorn.
Het tweede gedeelte ging met een locmotor (Sik) naar Breukelen om kolen te brengen en wagens te plaatsen voor de cementfabriek. Bij terugkeer in Nieuwersluis werd Abcoude bediend. Vervolgens was het weer terug naar Nieuwersluis om Wilnis, Vinkeveen en Mijdrecht te bedienen om te eindigen in Uithoorn.
Daar werd de locmotor ingezet om tijdelijk gestald sloopmaterieel naar de firma Koek te rijden.

Intussen werd op station Uithoorn trein 6814 door de daar aanwezige rangeerders met een locmotor uitgesorteerd.
Er ging vervolgens een trein richting Aalsmeer en eentje richting Amsterdam Haarlemmermeer. De rangeerder zorgde voor de beveiliging van de overwegen.

Afvoer
In Uithoorn werden de lege kolentreinen weer samengesteld om rechtstreeks naar Utrecht te rijden. De overige wagens werden naar Nieuwersluis afgevoerd en gingen vervolgens naar de Watergraafsmeer.

Vervoer
Vooral in de wintermaanden werden er veel kolen vervoerd. Voor de Cindu werd veel in ketelwagens aangevoerd. Het GVB van Amsterdam kreeg haar wagens via Amsterdam Haarlemmermeer. In de Legmeer was in het najaar veel bietenvervoer. De firma Karotex in de Kwakel verstuurde in gesloten wagens lompen.
De brugwachterswoning in Veldwetering kreeg geregeld een waterwagen aangeleverd omdat deze niet op de waterleiding was aangesloten. Op het laatst werd ook veel materiaal voor de Schiphollijn aangevoerd.

Goederenvervoer
- Vinkeveen: groenteveiling, cement voor de firma Voorbij,
- Mijdrecht: sloop spoormaterieel, afvoer schroot, Indesit (witgoed uit Italie), Johnson Wax,
- Uithoorn: CMC Condensed Milk Company van Van der Berg en Jurgens (Unilever), Uithoornsche Baconfabriek NV, Cindy
- De Kwakel: Veelading, lompenverwerking Karotex,
- Aalsmeer en Aalsmeer Oost: bloemenvervoer, land- en tuinbouwproducten, ´s winters dagelijks kolen voor de kassen,
- Ter Aar en Roelofarendsveen, Aalsmeerderbrug en Hoofddorp: groenten,
- Amsterdam: kolen, trammaterieel circustreinen.

Sluiting
De HESM werd geliquideerd in 1936. In 1950 komt een einde het personenvervoer.
Op 30 mei 1986 viel het doek ook voor het goederenvervoer in de Haarlemermeer.

  opening   sluiting
personenvervoer 		sluiting
goederenvervoer 		opgebroken
Nieuwersluis-Uithoorn 01-12-1915  02-09-1950 31-05-1986 1987
Uithoorn-Aalsmeer 01-07-1914  06-10-1935 02-06-1973 1975
Aalsmeer-Aalsmeerderweg 03-08-1912  31-12-1935 14-12-1953  1975
Aalsmeerderweg-Hoofddorp  03-08-1912  31-12-1935 08-06-1943 1943
Hoofddorp-Leiden H 03-08-1912  31-12-1935  31-12-1935  1937 
Leiden H-Leiden HSM  03-08-1912  - 31-01-1971 ±1976
Hoofddorp-Haarlem 03-08-1912  31-12-1935 30-06-1936  1937
Aalsmeerderweg-Schiphol 08-1941  -  13-12-1943  1945
Uithoorn-Amstelveen 01-05-1915  02-09-1950  27-05-1972  1986
Amstelveen-Amsterdam 01-05-1915  02-09-1950  27-05-1972  
Aalsmeer-Aalsmeer Oost  01-05-1915  02-09-1950  28-05-1972 1975
Aalsmeer Oost-Amstelveen  01-05-1915 02-09-1950  07-10-1951 1953 
Uithoorn-Alphen-a/d Rijn 01-08-1915  31-12-1935  31-12-1935  1936
Nieuwveen-Ter Aar 02-01-1918  31-12-1935 31-13-1935  1936 
bron: RailHobby Raccordementen met aanpassing door Vincent Duiker






::: Made with CoffeeCup : Web Design Software & Website Hosting :::